Swap Nedir?

Finansal piyasalarda karşımıza çıkan bir terim olan swap, bireysel ve kurumsal yatırımcılar için önemli kavramlar arasında yer alır. Para birimleri arasındaki takas ve değişimin yapılabilmesini sağlayan swap, sıklıkla kullanılan bir yöntem olarak bilinir. Peki swap nedir? Swap, değiş tokuşuna dayalı bir sistem olarak karşımıza çıkar. Daha çok döviz değişim işlemleri için kullanılan Swap işlemi, yatırım işlemleri konusunda önemli bir yere sahiptir. Bu yazıda senin için swapın ne olduğuna dair detaylara değindik.

Yatırım yaparken dikkat edilmesi ve kullanımının artı bir etki yaratabileceği swap ne demek? İngilizce kökenli bir kelime olan Swap, takas anlamına gelir. Finansal piyasalarda ise Swap, karşılıklı iki tarafın belirli bir süre için farklı faiz oranları ya da döviz kurlarının takas edilmesini ifade eder. Bu işlem belirli bir zaman dilimi içerisinde gerçekleşir. Bir nevi takas sözleşmesi olan swap işlemi, bir nevi varlık transferi olarak da tanımlanabilmektedir. Özellikle döviz değişimi bu anlama gelerek yatırımcıların varlıklarını değiştirdiklerini ifade eder. Swap ile gerçekleşen döviz değişimi, borç ve faiz transferleri için gerçekleşmektedir. Eş zamanlı olarak gerçekleşen bu işlem farklı para birimleri üzerinden uygulanmaktadır. Böylece swapın amacı finansal kayıp yaşamanın önüne geçerek, mevcut varlık yönetimi içerisinde sabit bir dengenin sağlanmasını hedeflemektedir.

Swap işlemini gerçekleştirirken tek bir yönteme göre hareket edilmemektedir. Birden farklı swap türü bulunarak değişimi gerçekleşen varlığın türüne göre swap türü belirlenmektedir. Swap çeşitleri nelerdir? Varlık türünün değişime göre gerçekleşen Swap işlem türleri şu şekilde gösterilebilir.

Faiz swapı ile her iki tarafta farklı faiz oranlarına sahip finansal araçları arasında yaptığı değişimi ifade eder. Anapara üzerinden yapılan bu işlem, sabit ve değişken faizlerin transferini gerçekleştirmektir. Swap işlemleri sırasında ana para üzerinde herhangi bir değişim söz konusu olmayıp sadece faiz ödemeleri para birimi üzerinde değişiklik göstermektedir. Bu işlem daha çok borcu olan taraflar arasında gerçekleşir. Faiz Swapı işlemlerinde sabit ve değişken faiz oranlarının değiştirilmesi nakit akışındaki düzenin korunabilmesine yardımcı olur. Özellikle kurumsal bir yatırım söz konusu ise kurumun finansman maliyetlerinin düşürülmesi hedeflenmektedir. Bu işlem daha çok nakit para ve hisse senedi varlıkları üzerinde yapılır.

Para swapı, değiş tokuş işlemi gerçekleştirecek olan yatırımcıların önceden anlaşmalarına bağlı olarak gerçekleşen Swap işlemidir. Bu işlem döviz swapı olarak da bilinir. Bu anlaşma çerçevesinde taraflar arasında belirli miktarda nakit para değişimi yapılır. Bu değişim döviz üzerinden gerçekleşir ve nakittin önce dövize çevrilmesi gerekir. Ardından anlaşma çerçevesinde belirlendiği şekilde değişim gerçekleşir. Ana para üzerinden yapılan bu değişimler çoğunlukla risk yönetimi amacıyla yapılmaktadır. Para swapı işlemi yapan yatırımcılar genellikle düşük getiriye sahip para birimi elden çıkarılırken kur riskinden de korunmayı hedefler. Böylece az miktarda değer kaybı yaşayarak daha avantajlı bir para birimine geçilmektedir.

Çapraz döviz swapı, kur farklılığı üzerinden yapılan değiş tokuşları ifade eder. Böylece yüksek faizli para biriminden yararlanma amacı taşır. Borç transferi söz konusu olan bu swap işleminde değişim yapacak taraftarlar arasında faiz ödemelerinin gerekliliklerini karşılama şartı bulunur. Genellikle hisse varlıkları üzerinde yapılabilen bu swap işlemi BDDK tarafından piyasa spekülasyonlarını engellemek amacıyla sınırlandırılır. Böylece belirli limitler dahilinde çapraz döviz swapı gerçekleştirilebilmektedir.

Pek alanda kullanılan swap işlemi getiri oranlarının yükseltilmesi amacı taşır. Böylece borçlanma ve kur farklarından yararlanarak mevcut yatırım üzerinden daha yüksek bir gelir elde edilmesi sağlanır. Yapılan swap işlemine bağlı olarak da borçlardan azalma hedeflenir. Dolayısıyla swap kullanımı yatırımın yapıldığı pek çok alanda kullanılabilir bir finansal yöntemdir. Buna örnek olarak kaynak kullanım maliyetlerinin revize edilmesini ele alabiliriz. Risk yönetimi amacıyla da tercih edilen swap yöntemi yüksek faizlerin zararlarından korunmayı hedefler. Swap böylece şirketler tarafından da sıkça tercih edilen yöntemler arasında bulunur. Aynı zamanda yapılan döviz değişimi arbitraj alanında da kullanılarak alım satım işlemlerinde tercih edilir.

Swap işleminin avantajları şu şekilde sıralanabilir:

• Swap işlemleri, yatırımlarının döviz kurları, faiz oranları, kredi riskleri gibi farklı finansal risklerden korunmasını sağlar.
• Yapılan swap işlemi düşük maliyetli finansman kaynaklarına daha rahat bir şekilde ulaşmayı sağlar.
• Takas yapacak taraftarlar arasında likidite sağlar.
• Vergi avantajları bulunur.
• Taraftarlar arasında özel istek ve ihtiyaca göre şekillendirilebilir özelliğe sahiptir.
• Piyasadaki diğer enstrümanlar ile özelleştirilebilir.

Swap işlemi sırasında karşılaşılabilecek dezavantajlar ise şu şekilde belirtilebilir:

• Taraftarlar yapacakları swap işlemleri ile her iki tarafın da riskini anapara üzerinde taşımaktadır. Taraflar arası belirlenmiş şartlara uyulmadığı durumlarda taahhütler yerine getirilir.
• Döviz, kuru, faiz oranı gibi değişkenlerde ani değişmeler yaşanabilmektedir.
• Swap sonucu vergi ödemesi ortaya çıkabilir. Bu durumda taraftarlar vergi ödemeye maruz kalabilmektedir.