Stopaj Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Stopaj nedir, sorusunu yanıtlayacak olursak, stopaj kısaca bir gelir ve ödeme üzerinden yapılan vergi kesintisi olarak tanımlanabilir. Stopaj kelimesi İngilizce durmak anlamına gelen “stop” kelimesinden türeyen bir sözcük olup durdurmak, kesmek anlamına gelir. Stopaj ile yapılan kesinti vergi mükellefi olan kişi tarafından doğrudan vergi dairelerine ödenir. Genellikle işverenler tarafından çalışan maaşlarına, kira ödemelerine gibi çeşitli ödemeler üzerinden yapılır. Stopaj uygulaması ülkemizde bireysel ve kurumsal olmak üzere tüm vergi mükellefleri için geçerli olan bir sistemdir. Bu uygulamanın düzenli ve önceden yapılması sağlanarak vergi kaybının önüne geçilmesi hedeflenir. Stopaj ile alınan verginin bir diğer amacı ise vergi tahsilatını kolaylaştırarak küçük matrahların vergi ödemesinden kaçırılmasını önlemek amacını taşır.

Stopaj kesintisi olarak da bilinen bu kavram çeşitli kazançlardan kesinti yapılarak uygulanmasından dolayı bu şekilde adlandırılır. Bu kesinti bir işverenin personelinin maaşını yatırmadan brüt maaşı üzerinden yapılan kesinti olarak örnek gösterilebilir. Bu bağlamda stopaj kesintisi farklı gelir grupları üzerinden farklı oranlardan uygulanır.

Stopaj kimlere uygulanır ve hangi durumlarda geçerlidir, sorularına baktığımızda ise geniş bir yelpazenin yer aldığı görülüyor. En yaygın stopaj uygulama alanları ve stopaj vergisine tabii tutulanlar şu şekilde belirtilebilir:

• Kira Ödemeleri: Ev sahipleri tarafından kira bedeli üzerinden sağlanan vergi kesintisi.

• Faiz ve Temettü Gelirleri: Banka ve şirketlerden elde edilen faiz ve temettü gelirleri üzerinden yapılan vergi kesinti.

• Kar Payları: Kazanç sağlanan kar payları üzerinden yapılan vergi kesintisi.

• Mevduat Faizleri: Mevduat hesapları üzerinden kazanılan kazanç üzerinden yapılan kesinti.

• Serbest Meslek Kazançları: Serbest meslek çalışanlarının müşteri veya müvekkillerinden sağladıkları kazanç üzerinden alınan vergi kesintisi.

• Çalışana Yapılan Maaş Ödemeleri: İşverenler tarafından çalışan maaşları üzerinden yapılan vergi kesintisi.

• Gider Pusulaları: Gider pusulaları üzerinden sağlanan vergi kesintileri.

Stopaj nasıl hesaplanır, sorusuna verebileceğimiz birden fazla yanıt yer alır. Öncelikle belirtmek gerekir ki her stopaj türünün hesaplaması farklılaşabilir. Bunun başlıca sebepleri arasında farklı vergi oranlarının yatması vardır. Stopaj hesaplama, ödenecek olan verginin doğru bir şekilde hesaplanmasını sağlar. Hesaplama için takip edilmesi gereken adımlar şu şekildedir:

• İlk olarak gelirin belirlenmesi gerekir. Bu gelir stopaja tabi olan net gelirdir. Maaş, kira veya diğer ödemeler hepsi için geçerlidir.

• Ardından doğru bir hesaplama yapılabilmesi için stopaj oranının belirlenmesi gerekir. Bu oran Gelir Vergisi Kanunu kapsamına belirlenerek çeşitli koşullar altında düzenlenmiştir. Oranlar, net gelir türüne göre değişiklik göstererek gelir türüne bağlı olarak sabitlenmiş veya değişen oranlar ile karşına çıkar. Bu oranlar arasında kira gelirlerinde sabit bir oran varken çalışan maaşlarında vergi dilimine göre stopaj oranı değişmektedir.

• Bir sonraki adım ise vergi kesintisinin hesaplanmasıdır. Belirlenen stopaj oranı bazında gelirden vergi kesintisi yapılır.

• Son olarak ise ödeme ve beyan kısmına tabii tutulur. Stopaj oranı dahilinde vergi dairesine ödeme yapılır. bu ödemeler her ay veya yıl bazında olup vergi dairelerine önceden belirlenmiş sürelerde beyan edilerek ödenir. Ödemeler fiziki olarak yapılabildiği gibi online olarak da yapılabilmektedir.

Yapılacak stopaj ödemeleri vergi dairesine stopaj vergisi olarak ödenmektedir. Stopaj vergisi brüt tutar üzerinden yapılmaktadır. Bir stopaj hesabı yaptığımızda örnek olarak şunu verebiliriz.

• Bir çalışanın 10.000 TL karşılığında iş yaptığını düşünelim. Stopaj kanununda belirtilen kesinti oranı %20 ise bu durumda işveren çalışanına 8000 TL ödeme yapacaktır. 2000 TL’lik stopaj miktarını ise vergi dairesine yatıracaktır.

Verilen bu hesaplama diğer kazanç durumları için de aynı uygulama yapılmaktadır.

Stopaj ödemeleri, kira üzerinden yapılacak ise iş yeri kira ödemelerini kiracı tarafından ödenmesi gerekir. Konut amaçlı kullanılan gayrimenkullerde ise stopaj vergisi uygulanmamaktadır.

2024 yılı stopaj vergi oranları Gelir Dairesi Başkanlığı tarafından Gelir Vergisi Kanunu’na göre aşağıda verildiği şekilde belirlenmiştir.

• Serbest Meslek Çalışanları: %17

• Kira Geliri: %20

• Tam Mükellef Kurumlar (Vergi Mükellefi Olanlar). %15

• Mevduat Faizleri: %7,5, %5, %2,5 (vadeye göre değişir)

• Devlet Tahvilller vd.: %3 ile %10 arasında vadeye göre değişir.

• Maaş Ücretleri: 0-70.000 TL için %15, 70.000 ile 150.000 TL için %20, 150.000 ile 550.000 TL için %27, 550.000 TL ve üzeri için %35 oranında uygulanır.

* Sadece bilgi amaçlıdır, banka açısından bir bağlayıcılığı yoktur.