Dijital Vatandaşlık Nedir?

Konumuza ilk olarak dijital vatandaş ne demek, sorusu ile başlayalım. Dijital vatandaşlık, bireylerin bilinçli bir şekilde internet ortamında var olmasını ifade eder. Fiziksel hayatta olduğu gibi dijital dünyada da belli sorumluluk ve haklarımız bulunur. Dijital vatandaşlık da tam olarak bu noktada devreye girmektedir. Bu hak ve sorumluluklar çevresinde dijital vatandaşlar, dijital platformları nasıl kullanacaklarını, çevrimiçi ortamdaki sorumluluklarının bilincinde olmayı ve bu ortamlarda nasıl davranmaları gerektiğini bilirler. Genel olarak dijital vatandaş interneti güvenli ve sorumlu bir şekilde kullanabilme, hayatını bu şekilde rahatlıkla idame ettirebilme becerisi kazanmış kişidir. İnterneti, sosyal medyayı, e-posta bildirimlerini, online platformları, uzaktan eğitim ve dijital oyunlar gibi pek çok alanı etkin ve doğru bir şekilde kullanabilmesini ifade eder. Dijital vatandaşlar bir rehber niteliği de taşır. Böylece dijital dünya için etik ve güvenilir bir alan yaratarak internetin güvenli bir yer haline gelmesine yardımcı olmaktadır. Bu nokta da unutulmaması gereken iyi bir dijital vatandaş olurken teknolojinin faydalarını, veri güvenliğini ihlal etmemeli, siber zorbalık gibi etik dışı ve suç olan işlemleri gerçekleştirmemeye özen gösterilmelidir.

Dijital vatandaşlık neden önemlidir? Pek çok kişi tarafından sorulan bu sorunun tek bir yanıtı bulunmamaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle beraber dijital ortamlar da artmıştır. İnternet kullanımının da artması dijital vatandaşlık kavramını daha ön plana çıkarmış durumda. Günlük faaliyetlerin dahi dijital ortama yansıması dijital vatandaşlığı da önemli bir hale getirmektedir. Fiziksel etkileşimin yanında dijital etkileşim de daha hızlı bir artışa sahip olması açısından çevrimiçi eylemlerimize dikkat etmemiz gerekir. Bu noktada dijital ortamda bilinçli bir şekilde davranmak, farkındalık sahibi olmanın önemi artmıştır. Günümüzde her birey dijital vatandaş konumunda olarak teknoloji ve dijital ortamları aktif bir şekilde kullanmaktadır. Dolayısıyla çevrimiçi ortamlar başta olmak üzere dijital ortamları bilinçli bir şekilde kullanmak önemlidir.

Son zamanların ön plana çıkan dijital vatandaşlık konusu günümüzün önemli konuları arasında yer almaktadır. Dijital dünyada her gün milyonlarca kişi birbiriyle ile etkileşime girmekte. Bu etkileşimlerin çoğu kişisel bilgileri barındırması açısından dijital ortamda bilinçli bir şekilde hareket edilmesi gerekir. Böylece kendi güvenliğini sağlamanın yanında içinde bulunulan çevrimiçi topluluğa da fayda sağlanabilir. Dijital vatandaşın özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Güvenlik: Dijital güvenliğin sağlanabilmesi için kişisel bilgilerin korunması önemlidir. Dolayısıyla dijital vatandaş kimlik hırsızlığı, dolandırıcılık ve siber zorbalık gibi tehlikelere karşı bilinçli olması gerekir. Böylece düzenli bir dijital ortam sağlanır.

• Mahremiyete Saygı: Çevrimiçi ortamlarda paylaştığımız bilgiler pek çok kişi tarafından erişilebilir konumdadır. Dolayısıyla dijital vatandaşların bu gibi çevrimiçi platformlarda farkındalıklarının yüksek olması gerekmektedir. Kendi ve başka kişilerin kişisel yaşantısı ve mahremiyetine saygılı olmaları gerekir.

• Etik Davranış: Çevrimiçi ortamlarda saygılı olmanın yanında etik bir dil kullanmak da dijital vatandaşlığın önemli kriterleri arasındadır. Dijital vatandaşlar çevrimiçi platformlarda sağlıklı bir iletişim sergilemeli ve nefret söylemi ifade ve davranışlardan kaçınılmalıdır.

• Dijital Okuryazarlık: Teknolojiyi doğru kullanmak dijital vatandaşlığın bir numaralı özellikleri arasındadır. Dijital okuryazarlık kabiliyeti yüksek olan kişiler doğru ve güvenilir bilgi kaynaklarına erişme noktasında da başarılıdır. Böylece internet ortamında dolaşan yanıltıcı ve yanlış bilgilere karşı farkındalıkları olarak kendi ve çevresindeki kişileri doğru bilgi kaynaklarına yönlendirebilmektedir.

• Dijital Sağlık: İnternet ortamında fazla vakit geçirmek olası sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu rahatsızlıklar fiziksel olabileceği gibi psikolojik de olabilir. Dolayısıyla bilinçli bir kullanım gerçekleştirmek ve dijital ortamda fiziksel ve psikolojik sağlığı koruma konusunda önlem alınması gerekmektedir.

Dijital vatandaşlığın ne olduğundan, önemi ve özelliklerinden bahsettiğimize göre şimdi de dijital vatandaş nasıl olunur, sorunu yanıtlayalım. İyi bir dijital vatandaş olmak için takip edilmesi gereken birkaç ipucu bulunuyor. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Güvenli parolalar kullanmak. Dijital hesapların güvende olması bir dijital vatandaş için dikkat edilmesi gereken noktalardan Bunun için güçlü parolalar kullanarak düzenli bir şekilde güncelleyebilirsin.

• Gizlilik ayarlarını gözden geçir. Özellikle sosyal medya hesapların üzerinde gizlilik ayarlarını düzenleyebilir ve profiline kimlerin ulaşabileceğini seçebilirsin. Bu sayede profilini kötü niyetli kişilere karşı güvence altına alabilirsin.

• Gelen bağlantılara dikkat etmelisin. Çevrimiçi ortamlarda gelen bağlantılara tıklamaktan kaçınmalısın. Özellikle de kaynağını bilmediğin bağlantıları kabul etmemeli içerikleri dikkate almamalısın. Güvenilirliğinden emin olduğun bağlantılar üzerinden işlemlerini yapabilirsin.

• Doğru bilgiler paylaşmaya özen göstermelisin. İyi dijital vatandaş olmanın adımlarından biri de doğru olduğundan emin olduğun bilgileri paylaşmaya özen göstermek. Böylece yanlış bilgi kirliliğinin de önüne geçebilir, diğer kullanıcıların zarar görmesini önleyebilirsin.

• Çevrimiçi platformlarda diğer internet kullanıcılarına karşı nazik ve saygılı olmak da bir dijital vatandaş olma yolunda önemli bir adımdır. Özellikle çevrimiçi tartışmalarda saldırgan ve kırıcı bir dil kullanmaktan kaçınarak daha iyi bir kullanım ortamı sağlamaya yardımcı olabilirsin.

Dijital vatandaşlığın önemli adımlarından biri de çevrimiçi platformlar üzerinden finansal gelirlerini de doğru bir şekilde yönlendirebilmektedir. Bu özelliği geliştirmek için Finansal Okuryazarlık Nedir? blog yazımıza göz atabilirsin.