DeFi Nedir?

DeFi nedir kripto, dünyasında en çok merak edilen sorulardan biri. Biz de bu sebeple DeFi ifadesini senin için bu yazıya taşıdık. Peki, DeFi nedir? Bu sorunun cevabını verebilmek için öncelikle geleneksel finans sistemlerinin işleyişini anlamak gerekir. Konvansiyonel finans sistemleri, merkezi bir otoriteye bağlı olarak çalışır. Örneğin Türkiye’de finans işlemleri, T.C. Merkez Bankası ve T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı kontrolü altındayken Amerika’da bu sistem, Federal Reserve System ifadesinin kısaltması olan FED’e bağlı olarak işlem görür. Bu sistemler, belli prosedürlerle hareket ettiği ve işlemlerin kontrolünün pek çok elden geçmesi gerektiği için DeFi’ye göre çok daha hantal sayılır. Diğer taraftan herhangi bir merkeze ve otoriteye bağlı olmaksızın çalışan merkeziyetsiz finans sistemlerinde durum, bunun tam tersidir. Mesela Bitcoin ve Ethereum, DeFi sistemlerine verilebilecek en bilindik örneklerden. Her ikisinde de belli bir merkez ve karar verici otorite bulunmaz. İşlemler, belli düğümlerde gerçekleşir ve her düğümün de belli bir kontratı vardır. Dolayısıyla burada da bir düzen mevcut; ancak bu düzen çok daha otomatik ve hızlı işliyor. Kısacası yatırım kararını merkeziyetsiz finans alanında kullanmak isteyenler, kısa bir araştırma sonucu DeFi sistemlerinin de güvenli ve hızlı olduğunu kolayca anlayabilir.

Söz konusu merkeziyetsiz finans olunca DeFi cüzdan nedir, sorusu da en çok merak edilenler arasında yer alıyor. DeFi cüzdanı, kullanıcıların kripto varlıklarını saklamalarına, yönetmelerine ve merkeziyetsiz finans protokollerine erişim sağlamalarına olanak tanıyan dijital bir cüzdandır. DeFi cüzdanları, merkezi olmayan uygulamalar (DApps) ile etkileşimde bulunmak için özel olarak tasarlanmıştır ve genellikle kullanıcıların tam kontrolü altında çalışır. En temel beş özelliğini aşağıda senin için sıraladık.

1. DeFi cüzdanları, kullanıcıların özel anahtarlarını kontrol etmesini sağlar ki bu durum, kullanıcıların fonlarının tam kontrolüne sahip olduğu anlamına gelir. Cüzdanlar, "Anahtarlar sizde değilse kripto paralar sizin değildir." prensibi ile çalışır.
2. DeFi cüzdanları, merkeziyetsiz uygulamalara (DApps) kolayca erişim sağlar. Bu cüzdanlar, kullanıcıların borç alma ve verme, ticaret yapma veya likidite sağlama gibi DeFi hizmetlerine katılmasına olanak tanır.
3. DeFi cüzdanları, genellikle birden fazla blok zinciri ve varlık türünü destekler. Ethereum, Binance Smart Chain, Solana gibi farklı ağlardaki token’ları ve varlıkları depolayabilir.
4. DeFi cüzdanları genellikle kullanıcı dostu bir arayüze sahiptir ve yüksek güvenlik standartlarına göre tasarlanmıştır. Kullanıcılar, “İki Faktörlü Kimlik Doğrulama” anlamına gelen 2FA ve biyometrik güvenlik gibi ek güvenlik önlemlerinden yararlanabilir.
5. Kullanıcılar, cüzdanlarından işlem yapabilir, varlıklarını yönetebilir, bakiye kontrol edebilir ve işlem geçmişini görüntüleyebilir.

Peki, en bilindik ve başarılı DeFi projeleri nedir, dendiğinde aklına gelen örnekler var mı? Cevabın hayırsa senin için listelediğimiz projelere bakarak bilgi edinebilirsin.

En başarılı DeFi projelerinden olan MakerDAO, Ethereum blok zinciri üzerine inşa edilmiş merkeziyetsiz bir finans protokolüdür ve kullanıcıların "DAI" adlı sabit değerli bir kripto para oluşturmasını sağlar. DAI, ABD dolarına 1:1 oranında sabitlenmiştir ve merkeziyetsiz bir şekilde teminatlandırılmış borç pozisyonları aracılığıyla yaratılır. Burada kullanıcılar, Ether (ETH) veya diğer kripto varlıklarını teminat olarak kilitleyerek DAI borçlanabilir. MakerDAO'nun yönetim token’ı olan MKR sahipleri, sistemin parametrelerini yönetir ve platformun istikrarını korur. Bu özellikler, DAI'yi merkeziyetsiz finans dünyasında önemli bir stablecoin ve MakerDAO'yu DeFi alanında öncü bir protokol haline getirmiştir.

Listemizde sırada Compound var. Compound (COMP), kullanıcıların kripto varlıklarını borç alıp verebileceği merkeziyetsiz bir finans (DeFi) protokolüdür. Ethereum blokzinciri üzerinde çalışan bu DeFi projesi, kullanıcıların belirli kripto para birimlerini yatırarak faiz kazanmasını veya bu varlıkları teminat göstererek borç almasını sağlar. Faiz oranları, arz ve talebe göre dinamik olarak ayarlanır. Platformun yerel token’ı olan COMP, protokolün yönetiminde kullanılır ve kullanıcılar, COMP token’larını kullanarak protokolün gelecekteki geliştirmeleri ve parametreleri hakkında oy verebilir. Kısacası Compound, DeFi ekosisteminde merkeziyetsiz borç verme ve borç alma hizmetlerinde en yaygın kullanılan platformlardan biridir.

DeFi ne demek konulu yazımızda son sırada Synthetix var. Synthetix (SNX), kullanıcıların, synths adı verilen sentetik varlıklar oluşturmasını ve bu varlıklarla ticaret yapmasını sağlayan bir merkeziyetsiz finans (DeFi) protokolüdür. Compound gibi Ethereum blokzinciri üzerinde çalışan Synthetix, kripto para birimleri, fiat para birimleri, emtialar ve hisse senetleri gibi gerçek dünya varlıklarının dijital versiyonlarını oluşturur ve bu varlıkların fiyatını izler. Kullanıcılar, SNX token’larını teminat olarak kilitleyerek çeşitli sentetik varlıklar yaratabilir ve bunları merkeziyetsiz borsalarda takas edebilir. Yani aslında Synthetix, merkeziyetsiz türev ticareti ve varlık yaratımı alanında DeFi ekosisteminin önemli bir parçası olarak kabul edilir.