Anonim Şirket Nedir?

Anonim şirket sermayesi paylara bölünmüş bir işletme modelidir. Bu sermaye paylaşımı, şirket modelinin temel özelliğidir. Anonim işletmelerde her ortak taahhüt ettiği sermaye ile sınırlı bir sorumluluğa sahiptir. Firmanın varlığı özel olarak hazırlanan bir sözleşmeye dayanır. Bu sözleşmede şirketin işleyiş biçimi ve yönetimiyle ilgili detaylar yer alır. Sermaye payları ve ortaklıklar da bahsedilen sözleşmeyle belirlenir.

Sermaye devir prosedürleri, anonim şirket limited şirket farkını oluşturan temel özelliklerden biridir. Anonim işletmelerde hisse devri için noter onay yükümlülüğü yoktur. Limited şirketlerde ise böyle bir koşul söz konusudur. Hisse satışından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi de iki firma modeli arasındaki farklardan biridir. LTD’lerde hisse satışlarında gelir vergisi yükümlülüğü bulunurken anonim firmalarda böyle bir zorunluluk yoktur. Ayrıca anonim şirket kurma maliyeti limited firmalara göre çok daha yüksektir.

Anonim Şirketlerin Hukuki Yapısı Nasıldır?

Türk Ticaret Kanunu’na göre anonim işletmeler, halka arz edilebilen şirketlerdir. Bu tür şirketlerde ortak sayısı için herhangi bir üst limit söz konusu değildir. İşletmelerin 500’ün üzerinde ortağa sahip olması durumunda Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yapılan düzenlemeler geçerli olur.

Anonim şirket genel kurul, yönetim kurulu ve denetçiler olmak üzere üç organdan oluşur. Şirketin en yetkili karar organı genel kuruldur. İşletmenin asıl ortaklarından oluşan bu organizasyon, şirket faaliyetleriyle ilgili temel kararları alma yetkisine sahiptir. Kanunlara göre AŞ’lerde genel kurulun yılda en az bir kere toplanma zorunluluğu bulunur. Anonim şirketlerde sermaye artırımı ve yatırım kararları da bu kurulun yetkisi dâhilindedir.

Anonim şirketlerde yönetim kurulu işletmenin genel işleyişini sağlamakla sorumludur. Üyeleri GK tarafından seçilen yönetim organizasyonu, şirketin işleyişine dair stratejik kararları alma yükümlülüğüne sahiptir. Bu kurul aynı zamanda günlük işlerin denetlenmesinden ve yürütülmesinden sorumludur. Mali işlerin denetlenmesi ise denetçilerin görev alanındadır.

Ortaklık ve hisse transferine ilişkin hususlar anonim şirketlerin genel yapısını belirleyen konulardır. Söz konusu işletmeleri diğer firmalardan ayıran temel özellikler ortaklık ile ilişkilidir. Bahsedilen konulara ilişkin detaylar aşağıdaki gibidir:

Ortaklık İlişkisi: Haklar, Sorumluluklar ve Yükümlülükler

Her paydaş, şirketin işleyişine dair hususlardan kendi payı oranında sorumludur. Aynı şekilde ortakların borçlara dair sorumlulukları hisse miktarına ve değerine göre belirlenir. Yalnızca yönetim kurulu üyelerinin yükümlülükleri diğer ortaklardan fazladır. Bu kişiler, şirketin tüm kamu borçlarından sorumludur. İdarecilik görevi bulunmayan paydaşlar kamu borçlarından sorumlu tutulmaz.

Anonim Şirketlerde Hisse Transferi: Nasıl, Ne Zaman ve Kimlere Yapılır?

Anonim şirketlerde hisse devri, TTK’nunda 489 ile 501 arasındaki maddelerde düzenlenmiştir. Kanunla çizilen çerçeveye göre hisse (pay) sahipliği, şirketin yönetimine ve kârına ortak olmak anlamına gelir. Hisse devri, payın tamamının veya bir kısmının devredilmesiyle yapabilir. Söz konusu devir işlemi şirketin paydaşları arasında gerçekleştirilebileceği gibi işletmenin dışında yer alan kişi ve kurumlara da gerçekleşebilir. Söz konusu devir işleminin noter huzurunda yapılması zorunlu olmasa da paydaşların haklarının korunması açısından tavsiye edilir.

Ortakların Şirketten Ayrılması ve Hakları

Anonim şirketlerde pay devri, paydaşların kendi rızasıyla veya çoğunluk olan ortakların kararıyla gerçekleşebilir. Örnek olarak, ortakların çoğu karar verip paydaşlardan birini hisselerini satın almak koşuluyla işletme yapısından çıkarabilir. Ortakların kendi başlarına, hisselerini başkalarına devrederek çıkma hakkı da bulunur. İşletmeden ayrılan ortak, payı bulunan borçlardan sorumludur.

Anonim şirket kuruluşunda denetçiler adı verilen bir organ bulunur. Bu organ, şirketin finansal işleyişini denetlemekle sorumludur. Genel kurul tarafından seçilen denetçiler mali işlemleri kontrol ederek yönetime belge sunma yükümlülüğüne sahiptir. Söz konusu organizasyon, yönetim kurulunun aldığı kararları da denetleyebilir.

Anonim Şirketlerin Mükellef Olduğu Vergi Ödemeleri Nasıldır?

Vergi mükellefiyeti, anonim işletmelerin yönetiminde önemli bir konudur. A.Ş. sınıfına giren firmalar kurumlar vergisi kapsamındadır. Bu şirketlerin düzenli olarak vermekle yükümlü olduğu beyannameler şunlardır.

● KDV Beyannamesi

● Damga Vergisi Beyannamesi

● Kurum Geçici Vergi Beyannamesi

● Muhtasar Beyanname ve Stopaj (Kira işlemlerinde ödenir)

Gelir İdaresi Başkanlığı’na bağlı İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden yukarıdaki beyan işlemlerini yapmak mümkündür. Bu süreçte bir mali müşavir ile anlaşarak beyan yükümlülüğünün sorunsuz bir biçimde yerine getirilmesini sağlayabilirsiniz.

Paydaşların organizasyonuna dayanan anonim firmaların faaliyetleri ve kuruluş çerçevesi sözleşmeyle hazırlanır. Sözleşmede yer alan hususlar işletmelerin genel faaliyet kapsamını belirler. Bu antlaşmada şirketin işleyişi ve yönetimiyle ilgili detaylara yer verilir. Paydaşların taahhüt ettiği sermaye miktarları da söz konusu belgede yer alır. Yetki dağılımı, bu sermaye miktarına göre yapılır. İşletmenin kuruluş süreçleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

● Ana sözleşmenin hazırlanması

● Sözleşmeyle Ticaret Odası’na başvuru yapılması

● Tescil işlemleri

● Vergi levhasının alınması

Yukarıdaki aşamaları tamamlayarak anonim şirketinizi hayata geçirebilirsiniz. İşletmenizin finansal kaynaklarını etkin bir biçimde yönetmek için Burgan Bank’ın kurumsal bankacılık hizmetinden yararlanabilirsiniz.